Aşıların hazırlanması ve topluma önerilmesi süreci
Aşılarda tıpkı diğer tüm ilaçlar gibi laboratuar çalışmaları ve test aşamalarından sonra başarılı bulunursa lisans alır ancak diğer ilaçlardan farklı olarak aşıların etkinlik değeri ilaçlara nazaran oldukça yüksek olmalıdır.
Aşının etkinliği, aşının topluma uygulanmasıyla toplumda o bulaşıcı hastalığın yüzde kaç azalacağının hesaplanmasıyla bulunur. Aşının topluma önerilebilmesi için %90 gibi yüksek bir düzeyde etkin olması gerekmektedir.
Aşının geliştirilmesi yıllarca sürer. Öncelikle laboratuar koşullarında bilimsel çalışmalar yapılır.
- İlk klinik deneme sürecinde az sayıda gönüllü kişi üzerinde aşının güvenliği ve bağışıklık geliştirme özellikleri araştırılır.
- İkinci klinik aşama daha kalabalık gönüllülerle yapılır ve en uygun doz aralıkları belirlenmeye çalışılır.
- Üçüncü ve son klinik aşmada binlerce kişi ile aşının güvenliği ve ne kadar etkili olduğunun sınandığı bir çalışma yapılır.
Tüm bu süreçler etik ve bilimsel çalışmalar ışığında başarıyla tamamlanabilirse ardından aşının lisans başvurusu yapılabilir.
Koruyuculuğu düşük olan aşılar, genel topluma önerilmezler. Bunun tek istisnası BCG aşıdır. BCG’nin genel olarak akciğer tüberkülozuna karşı koruyuculuğu düşük olduğu halde aşı programında yer almasının temel nedeni, bu aşının tüberküloz menenjiti ve milier tüberküloz gibi hastalığın en ciddi formlarından koruyuculuğunun yüksek olmasıdır.
Türkiye’de ithal edilen aşılar, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yürüttüğü ruhsatlandırma sürecine tabidir.
Koruyucu sağlık hizmetleri
- Enfeksiyon kaynağının kontrolü; hasta kişilerin bulunup tedavi edilmesi ve sağlıklı insanlardan uzaklaştırma
- Enfeksiyon bulaş yoluna yönelik önlemler; su dezenfeksiyonu, gıda hijyenleri gibi önlemler
- Sağlam kişinin korunması; aşılama, kemoprofilaksi, kondom kullanımı vs
Hastalığın karakterine ve yayılım metotlarına uygun koruyucu sağlık hizmetleri planlanır. Örneğin, sıtma hastalığının kontrolü için temel yaklaşım hasta kişilerin bulunup tedavi edilmesi, tifoda bulaş yoluna yönelik önlemler (gıda hijyeni) öncelikle planlanır.
Aşılamada temel hedefi toplum bağışıklığıdır.
Daha fazla bilgi alın: https://hekimimyanimda.com/etiket/asi/
