Erkek Sperm Sayısı Nasıl Arttırılır?
Erkek Sperm Sayısı Nasıl Arttırılır? Erkeklerin sperm sayılarını ve doğurganlık yeteneklerini arttırmak için uygulayabilecekleri sağlıklı yaşam değişiklikleri vardır. Erkeklerde doğurganlığın artmasıyla ilişkili olan bazı temel yaşam tarzı faktörleri, yiyecekler, besin maddeleri ve takviyeler neler?
Siz ve eşiniz doğurganlık sorunları yaşıyorsanız, yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Kısırlık düşündüğünüzden daha yaygındır. Genetik, genel sağlık durumu, zindelik, hastalıklar ve beslenme alışkanlıkları kısırlık üzerinde etkilidir. Peki sperm sayısı nasıl arttırılır?
Kısırlık (infertilite): Herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmamasına rağmen, makul bir cinsel ilişki süresinden sonra gebeliğin başlayamaması olarak tanımlanabilir. Doğurganlık ise, insanların tıbbi yardım olmadan üreme yeteneğini ifade eder (1).
Her altı çiftten biri doğurganlık problemi yaşıyor. Her üç vakadan birinin yalnızca erkek partnerdeki doğurganlık sorunlarından kaynaklandığı tahmin ediliyor.
Doğurganlık sağlıklı beslenme, takviyeler ve diğer yaşam tarzı stratejileriyle daha iyi hale getirilebilir.
Kısırlık (infertilite) her zaman tedavi edilemese de, bebek sahibi olma şansını artırmak için yapabilinecek bazı şeyler vardır.
Erkek Kısırlığı Nedir?
Erkek kısırlığı, erkeğin kadın partnerini hamile bırakma şansının düşük olduğunu ifade eder. Genellikle sperm hücrelerinin kalitesiyle ve sayısıyla yani semen kalitesiyle ilişkilidir (1).
Erkeğin boşalması (ejakülasyon) sırasında vücut dışına atılan semen (meni), testislerde üretilen, beyaz renkli, yoğun kıvamlı ve yapışkan bir sıvıdır. Semen içinde üreme kabiliyeti olan sperm hücreleri bulunur (1).
Kısırlık bazen de, cinsel yeteneklerle ilişkilidir. İşte erkek kısırlığı için bazı örnekler (1):
- Libido (cinsel dürtü): Bir kişinin seks yapma arzusunu tanımlar. Libidoyu artırdığı iddia edilen yiyecekler veya takviyeler afrodizyak olarak adlandırılır.
- Erektil disfonksiyon (sertleşme bozukluğu): İktidarsızlık olarak da bilinen erektil disfonksiyon, erkeğin cinsel ilişkiyi sağlayacak kadar sertleşememesi ya da cinsel ilişki esnasında sert kalmaya devam edememesidir.
- Sperm sayısı: Semen (meni) kalitesini gösteren belirteçlerden biridir. Belirli bir semen hacmindeki sperm hücrelerinin sayısı yani konsantrasyonudur.
- Sperm hareketliliği: Sağlıklı sperm hücrelerinin temel işlevi, ileri hareket edebilme yetenekleridir. Sperm hareketliliği, semen örneğindeki hareket eden sperm hücrelerinin yüzdesi olarak ölçülür.
- Testosteron düzeyi: Testosteron erkek cinsiyet hormonudur. Bazı erkeklerde kısırlığın nedeni, düşük testosteron seviyeleri olabilir.
Erkeklerde semen kalitesini ve doğurganlığı artırmanın bilim destekli bazı yöntemlerini özetleyelim. Tüm soru ve yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın.
Gebelik haftanızı ve kaç aylık hamile olduğunuzu günü gününe hesaplayın. Gebe izlem tarihlerinizi, çalışan anneler için doğum izninin başlayacağı gününü, bebeğinizin muhtemel burcunu ve doğuma kaç gün kaldığını günü gününe hesaplayın:
D-Aspartik Asit (D-AA)
D-aspartik asit (D-AA), besin takviyesi olarak satılan bir amino asit türü olan bir aspartik asit biçimidir. Pek çok proteinin yapısını oluşturan ve D-AA’dan çok daha yaygın olan L-aspartik asit ile karıştırılmamalıdır.
D-AA, temel olarak testisler gibi belirli bezlerde, ayrıca semen ve sperm hücrelerinde bulunur.
D-AA seviyeleri infertil, erkeklerde fertil erkeklerden önemli ölçüde daha düşüktür. Bu nedenle araştırmacılar, D-AA’nın erkek doğurganlığında rol oynadığını düşünmekteler. (2)
infertil: kısır | fertil: doğurgan
Bu görüş, D-AA takviyelerinin, erkek doğurganlığında önemli bir rol oynayan erkek cinsiyet hormonu olan testosteron seviyelerini artırabileceğini gösteren çalışmalarla desteklenmektedir.
Örneğin, kısır erkeklerde yapılan bir araştırmada, 3 ay 2,7 gram D-AA almanın;
- testosteron düzeylerini %30-60,
- sperm sayısını ve hareketliliğini %60-100
arttırdığı görülmüştür ve çiftlerin gebelik oranları da artmıştır (3).
Sağlıklı erkeklerde yapılan başka bir kontrollü çalışma şunu gösterdi: 2 hafta boyunca günde 3 gram D-AA takviyesi almak testosteron seviyelerini %42 oranında arttırmıştır (4).
Ancak bütün kanıtlar tutarlı görünmüyor. Normal ila yüksek testosteron seviyelerine sahip sporcular veya kuvvet antrenmanı yapmış erkeklerde yapılan araştırmalar, D-AA takviyesinin testosteron seviyelerini daha da artırmadığını hatta yüksek dozlarda D-AA’nın testosteron düzeylerini azalttığı görülmüştür. (5, 6)
Mevcut kanıt gösteriyor ki; D-AA takviyeleri, testosteron seviyeleri düşük olan erkeklerde doğurganlığı arttırabilirken, normalden yüksek testosteron seviyesine sahip erkeklerde kesin olarak ek faydalar sağlamaz!
İnsanlarda D-AA takviyelerinin potansiyel uzun vadeli risklerini ve faydalarını araştırmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Düzenli Egzersiz
Düzenli olarak egzersiz yapmak, genel sağlık durumunu iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda testosteron hormonu seviyelerini ve doğurganlığı artırabilir.
Araştırmalar gösteriyor ki: Düzenli egzersiz yapan erkekler, egzersiz yapmayan erkeklerden daha yüksek testosteron seviyelerine ve daha iyi semen kalitesine sahiptir (7, 8, 9).
Fiziksel olarak aktif erkekler, hareketsiz erkeklerden daha iyi semen kalitesine ve daha yüksek testosteron seviyelerine sahiptir.
Ancak çok fazla egzersiz yapılması, testosteron seviyelerini tam tersi etkiyle düşürebilir. Doğru miktarda çinko almak, aşırı egzersizin testosteron hormonunu düşürme riskini en aza indirebilir (10, 11, 12).
Nadiren egzersiz yapan hareketsiz bir erkekseniz ve doğurganlığınızı artırmak istiyorsanız, fiziksel olarak aktif olmayı en önemli önceliklerinizden biri haline getirin.
C vitamini
Vücut, gıdayı enerjiye dönüştürürken kaçınılmaz bir yan ürün olarak serbest radikaller üretir. Ayrıca ağır egzersiz, sigara dumanı, hava kirliliği ve aşırı güneş ışığına maruz kaldıktan sonra da serbest radikaller oluşabilir.
Serbest radikaller çok yüksek seviyelere ulaştığında hücrelere ve genetik materyallere zarar verebilirler.
Antioksidanlar, hücrelerinize zarar verebilecek kararsız moleküller olan serbest radikalleri nötralize eden moleküllerdir.
C vitaminin, çok güçlü bir antioksidan olduğunu ve bağışıklık sistemini güçlendirdiğini muhtemelen biliyorsunuzdur.
Bazı kanıtlar, C vitamini gibi antioksidan takviyeleri almanın doğurganlığı arttırabileceğini göstermektedir.
Oksidatif stres ve aşırı yüksek serbest radikal seviyeleri erkeklerde kısırlığa neden olabilir (13, 14).
C vitamini gibi antioksidanlardan yeterince almak, bu zararlı etkilerin bazılarını önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca C vitamini takviyelerinin semen kalitesini artırabileceğine dair bazı kanıtlar da vardır.
İnfertil erkeklerde yapılan bir araştırma şunu gösterdi: 2 aya kadar günde iki kez 1000 mg C vitamini takviyesi almak (15):
- Sperm hareketliliğini %92 ve
- Sperm sayısını %100’den fazla artırdı.
- Deforme olmuş sperm hücrelerinin oranını %55 oranında azalttı.
Hintli sanayi işçilerinde yapılan bir başka gözlemsel çalışmada ise, 3 ay boyunca haftada beş gün 1.000 mg C vitamini almanın; sperm hücrelerinde serbest radikallerin neden olduğu DNA hasarına karşı koruma sağlayabildiğini gösterdi. C vitamini takviyeleri, deforme olmuş sperm hücrelerinin sayısını azaltırken, sperm sayısını ve hareketliliğini de önemli ölçüde iyileştirdi. (14)
Antioksidan tedavi ile profilaksi, erkek kısırlığının önemli bir nedeni olan reaktif oksijen türlerinin (ROS) neden olduğu DNA hasarına karşı koruma sağlayabilir.
Tüm bu çalışmalar birlikte değerlendirildiğinde, oksidatif stres nedeniyle kısırlık sorunu yaşayan erkeklerde C vitamini almanın, doğurganlığın artmasına yardımcı olduğu sonucuna varılabilir. Ancak, herhangi bir kesin iddiada bulunulmadan önce kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.
Rahatlayın ve stresi en aza indirin
Stresli hissettiğinizde havaya girmek zordur. Stres cinsel memnuniyetinizi azaltabilir ve doğurganlığınızı bozabilir. (15, 16, 17)
Kortizol hormonu, stresin bu olumsuz etkilerini kısmen açıklayabilir.
Uzun süre devam eden stres, kortizol seviyelerini yükseltir. Kortizolün testosteron hormonu üzerinde olumsuz etkileri vardır. (18, 19)
Kortizol yükseldiğinde, testosteron seviyeleri düşme eğilimindedir.
Şiddetli, açıklanamayan anksiyete tipik olarak ilaçla tedavi edilirken, daha hafif stres biçimleri gevşeme teknikleriyle azaltılabilir.
Anksiyete, endişe veya korku gibi hafif veya şiddetli olabilen bir huzursuzluk hissidir. Herkesin hayatının bir noktasında endişe duyguları vardır. Örneğin, bir sınava girme veya iş görüşmesi yaptırma konusunda endişeli ve huzursuz hissedebilirsiniz.
Doğada yürüyüşe çıkmak, meditasyon yapmak, egzersiz yapmak veya arkadaşlarla zaman geçirmek kadar basit yöntemler dahi stres yönetimini sağlayabilir.
D vitamini
D vitamini, cilt güneş ışığına maruz kaldığında üretilen, yağda çözünen bir vitamindir. Güneş ışığına yeteri kadar maruz kalmayan kişilerde D vitamini eksikliği görülebilir (20).
D vitamini, testosteron seviyelerini artırabilir. D vitamini hem erkek hem de kadın doğurganlığı için önemli olabilir.
Bir çalışmada, D vitamini eksikliği ile düşük testosteron seviyeleri arasında bir bağlantı bulundu. D vitamini eksikliği olan katılımcıların yaz güneşinde daha fazla zaman geçirdiklerinde, D vitamini ve testosteron seviyeleri yükselmiştir (21).
D vitamini desteği, testosteron seviyelerini arttırabilir.
Düşük testosteron seviyeleri ve D vitamini eksikliği olan 65 erkekte yapılan kontrollü bir çalışma bu bulguları destekledi. 1 yıl boyunca her gün 3.000 IU D3 vitamini almak, testosteron seviyelerini yaklaşık %25 artırdı. (22)
Yüksek D vitamini seviyeleri, daha fazla sperm hareketliliğiyle bağlantılıdır, ancak kanıtlar henüz yeterli değil. (23, 24)
