İbuprofen

Ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan ibuprofen hap, krem veya şurup gibi birçok farklı şekilde alınabilir.

İbuprofen (1):

• Anti-enflamatuar (yangı önleyici, iltihapla savaşan)
• Analjezik (ağrı kesici, ağrı hissini azaltıcı)
• Antipiretik (ateş düşürücü)

etkileri olan propiyonik asit türevi ve nonsteroid antiinflamatuar bir ilaçtır (NSAID) (2, 3).

İbuprofen, hem reçeteli hem de reçetesiz satılan, yaygın olarak kullanılan steroid olmayan bir antienflamatuar (NSAID) ilaçtır (2, 3).

İbuprofen en güvenli NSAID’ler arasında kabul edilir ve genellikle iyi tolere edilir, ancak nadiren klinik olarak belirgin ve ciddi akut karaciğer hasarına neden olabilir. (2)

İbuprofen, siklo-oksijenaz I ve II’nin aktivitesini inhibe eder, bu da prostaglandin ve tromboksan öncüllerinin oluşumunu azaltır. Bu ibuprofenin ana fizyolojik etkisi olan prostaglandin sentaz ile prostaglandin sentezinin azalmasına yol açar. İbuprofen ayrıca, tromboksan sentaz ile tromboksan A2 sentezinin oluşumunda bir azalmaya neden olur, böylece trombosit agregasyonunu inhibe eder. (2)

İbuprofen kullanımı :

1. Bebeklerde/çocuklarda ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak şurup veya fitil formuyla kullanılmaktadır. 
2. Ağrı durumunda krem şeklinde kullanımı vardır.
3. Ağrıya neden olan hastalıkların varlığında veya sebebi belli olmayan ağrı durumlarında tablet veya kapsül olarak yutulabilin formları vardır.

İbuprofenin kimyasal özellikleri (1):

Gebelik kategorisi	D
Biyoyararlanım	%49-73
Proteinlere bağlanma oranı	%99
Metabolize olduğu yer	Karaciğer
Yarılanma ömrü	1,8-2 saat
Vücuttan atıldığı yer	İdrar ile atılır

İbuprofenin ağrı kesici, ateş düşürücü ve iltihap önleyici özelliği, pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmasını sağlar.

İbuprofen hangi hastalıklarda kullanılabilir?

1) İbuprofen ve ağrı tedavisi

İbuprofenin en yaygın kullanıldığı alan ağrı tedavisidir. İbuprofen vücuttaki prostaglandin sentezini engelleyerek etki gösterir.

2) İbuprofen ve grip tedavisi

İbuprofen etken maddesi pek çok grip ilacının bileşimine girmektedir. Ağrı kesici özelliği sayesinde grip ve nezlede kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar. Ateş düşürücü etkisiyle de ateşin yükselmesini önler. Ancak gribin kendisini doğrudan tedavi edici etkisi yoktur, hastalık semptomlarının giderilmesini sağlar.

3) Yüksek ateş tedavisinde ibuprofen

İbuprofen özellikle çocuklarda ateşin düşürülmesinde yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ateş vücut için bir çeşit savunma mekanizmasıdır. Bu nedenle ateş tehlikeli sınırlara gelmeden ibuprofen kullanılmamalıdır (4).

4) İbuprofen ve artrit

İbuprofen yangı giderici özelliği sayesinde artrit tedavisinde yüksek dozlarda kullanılmaktadır. Artrit hastalığında vücutta prostaglandinler adı verilen kimyasallar yüksek düzeyde salgılanır. İbuprofen de bu maddelerin salgılanmasını sağlayan enzimleri bloke ederek etkisini gösterir. Romatoid artrit, osteoartrit, juvenil artrit, psoriyatik artrit, akut gut artriti gibi farklı artrit türlerinde tedavi amaçlı kullanılmaktadır.

İbuprofen nasıl kullanılır?

1. Şurup: Bebeklerde/çocuklarda ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan ibuprofen içerikli şurupların her kullanımdan önce çalkalanması gerekmektedir (5).
2. Hap: İbuprofen içeren hapların çiğnenerek yutulması da boğazda yanma ve tahrişe neden olabilir. 
3. Ağızdan alınan tablet, kapsül veya şurup formundaki ibuprofen, aç karnına alındığında emilimi hızlanır, ancak gastrointestinal yan etkileri en aza indirmek amacı ile tercihen yemeklerden sonra yokken kullanılması önerilir.
4. İbuprofen içeren kremleri kullanmadan önce cildin temiz olmasına özen gösterin ve bu kremleri açık yaraların üzerine sürmeyin.

Ağızdan alınan ibuprofenin kullanım dozları

1) 6 yaş altındaki çocuklarda: 

Doktorunuza danışmadan ibuprofen kullanmayınız. 6 yaş altındaki çocuklar için doktorunuzun önerdiği dozda ibuprofen kullanabilirsiniz.

2) 6-12 yaş arası çocuklarda:

• Çoğunuzun ateşi 39.2 derece altında ise; 5 mg/kg/doz günde 3-4 doz halinde kullanabilirsiniz (5).
• Çoğunuzun ateşi 39.2 derece üstünde ise; 10 mg/kg/doz günde 3-4 doz halinde kullanabilirsiniz (5).
• Çocuğunuzda ağrı olması durumunda; ağrı kesici olarak 10 mg/kg/doz günde 3-4 doz halinde kullanabilirsiniz (5).
• Çocuğunuzda jüvenil artrit var ise; 30-40 mg/kg/doz günde 3-4 doz halinde kullanabilirsiniz.

3) Yetişkinlerde

Yetişkinlerde orta veya hafif şiddette ağrı olması durumunda 4-6 saatte bir 400mg ibuprofen kullanılabilir.

Yaşlılarda sindirim sistemi üzerine olabilecek istenmeyen etki sıklığı artmaktadır. Bu nedenle eğer yaşlı hastalarda kullanılması gerekiyorsa mümkün olabilecek en küçük etkin doz ve en kısatedavi süresi tercih edilmelidir.

Böbrek/karaciğer/kalp yetmezliği: Şiddetli böbrek, karaciğer ya da kalp yetmezliği olan hastalarda kullanılmamalıdır.

Hamilelerin ibuprofen kullanmadan önce doktorlarına danışmaları gerekmektedir. Hamileliğin ilk 6 ayında çok gerekli olmadıkça ibuprofen kullanımı önerilmez. Hamileliğin son 3 ayında ibuprofen kullanılmamalıdır.

Aspirin alerjisi olan bireylerde ibuprofene alerji gelişebilir.

Unutulan dozları dengelemek için çift doz almayınız.

Yan Etkileri

Tüm ilaçlar çeşitli yan etkilere sahiptir. Üstelik yanlış dozda kullanılan her ilaç bireyi zehirleyebilir. Aşağıda ibuprofenin önemli ve sık görülen yan etkilerini sıraladık. Herhangi bir yan etki görmeniz durumunda lütfen doktorunuza başvurunuz. 

1) İbuprofenin seyrek ancak önemli yan etkileri

Aşağıdakilerden biri olursa, ibuprofen kullanmayı durdurunuz ve DERHAL doktorunuza bildiriniz veya size en yakın hastanenin acil bölümüne başvurunuz.

• Nefes darlığı; yüzde, dudaklarda, göz kapaklarında, dilde ve boğazda şişme; deride şiddetli kaşıntı ve döküntü; tansiyon düşmesine bağlı çarpıntı ve baş dönmesi varsa (Aşırı duyarlılık – Alerji) 
• Hırıltılı ya da zor nefes alma (astım nöbeti), 
• Kan basıncında yükselme (hipertansiyon), 
• Kalp atışlarında düzensizlik, çarpıntı, göğüs ağrısı, 
• Şiddetli karın ağrısı (mide ülseri veya pankreatit) 
• Gözlerde ve deride sarılık (karaciğer işlev bozukluğu), 
• Dışkıda veya kusmukta kan veya kahve telvesi gibi siyah renk (sindirim sistemi kanaması), 
• Deride morluklar, burun ve diş eti kanaması, enfeksiyon hastalıklarına yakalanma sıklığı artmışsa, solukluk ve halsizlik (kemik iliği baskılanması), 
• Ciltte, ağızda, gözlerde, cinsel organ çevresinde; cilt soyulması, şişmesi, kabarcıkları ve ateş ile seyreden hastalık (eritema multiforme), 
• Deri içi sıvı dolu kabarcıklarla deri soyulmaları ve doku kaybı ile seyreden ciddi bir hastalık (toksik epidermal nekroliz), 
• Kaslarda ani güç kaybı, his kaybı, görme bozuklukları (inme), 
• Şiddetli baş ağrısı, ense sertliği, bulantı, kusma ve bilinç bulanıklığı (aseptik menenjit) 
• Gerçekte olmayan şeyleri görme ve duyma hali varsa (varsanı – halüsinasyon) 

2) İbuprofenin yaygın görülebilecek yan etkileri

Bu yan etkiler %1 ile %10 arasında değişen sıklıkla görülebilir.

• Uykusuzluk, yorgunluk
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Bulanık görme
• Sindirim bozukluğu (dispepsi),
• İshal (diyare)
• Bulantı, kusma, karın ağrısı,
• Mide ve bağırsakta aşırı gaz (flatulans),
• Bağırsak hareketlerinde seyrelme veya olmaması (konstipasyon)
• Mide bağırsak kanaması
• Kanamaya bağlı katran renkli, kötü kokulu dışkı (melena)
• Kan veya kahve telvesi gibi kusma (hematemez)
• Deri döküntüsü