Çocuklarınıza okulda bulaşabilecek hastalıklar ve alınabilecek önlemler

Çocuklarınıza okulda bulaşabilecek hastalıklar ve alınabilecek önlemler neler? Okulda bulaşıcı hastalıklar: Grip, nezle, faranjit, bronşit, zatürre, kızamık, kızamıkçık, kızıl, kabakulak, uyuz, bit, bağırsak solucanları… Okula başlayan çocukların bulaşıcı hastalıklardan korunabilemeleri veya hastalık başladıktan sonra süreci en hızlı şekilde yönetebilmeleri önemlidir. Eğitim öğretiminin kesintiye uğramaması ve ders başarısının düşmemesi için bu yazıyı dikkatlice okumanızı öneriyorum.

Grip, nezle, faranjit, bronşit, zatürre gibi solunum yolları enfeksiyonları öksürme ve hapşırma gibi damlacık yoluyla diğer öğrencilere hızla yayılır. Solunum yollarını tutan bu hastalıklardan korunmada temel nokta hapşıran ve öksüren öğrencilere bir metreden fazla yaklaşmama ve sık sık ellerin yıkanmasıdır.

Hasta öğrenci arkadaşlarının olduğu yöne hapşurmamalı. Hasta öğrenci kimsenin olmadığı yöne öksürmelidir. Öksürüğünü ve oluşabilecek damlacıkları mümkün olduğu kadar kağıt mendille ağzını kapatarak tutmalıdır. Kağıt mendiller ortalıkta dolaşmadan çöp kutusuna atılmalıdır. Tabiki çöp kutusu öğrencilerin uzağında olmalıdır.

Ellerin sık sık iyice yıkanması ve bu alışkanlığın gelişmesi bulaşıcı hastalıklardan hayat boyu korunmanın en etkili yoludur.

Kızamık, kızamıkçık, parazitler, uyuz ve bit gibi bazı hastalıklar toplu yaşam alanı olan okullarda çocukları hızlıca etkileyebilmektedir.

A. Öğrencilerin sıkça karşılaşabilecekleri bazı hastalıklar

1. Kızamık, kızamıkçık, kızıl

Aşılarınızı düzenli olarak ve tastamam yaptırdınız mı? Aşılarınız hastalıklardan korunmanız için önemli bir koruyucudur.

Okul çağı çocuklarında görülebilen döküntülü hastalıklardan kabakulak, kızamık, kızamıkçık, aşı ile önlenebilir.

Kızıl ise boğaz ağrısı, ateş, döküntü ile seyreden bir hastalıktır. Aşısı yoktur ve antibiyotik tedavisi ile düzelir. Boğaz kültürleri ile taşıyıcı çocuklar saptanıp tedavi edilebilir.

2. Kabakulak

Kabakulak da bir çocukluk çağı hastalığıdır ve aşılama ile önlenebilir. Kulakların arkasında şişlik ve ateş ile kendini gösterir. Bu şişlik tek kulakta veya her iki kulakta görülebilir. Şişlikten 2 gün önce ve şiş-likten 4-5 gün sonra bulaşıcıdır.

Bu hastalıkları geçiren çocukların okula gönderilmemesi gerekir. Çünkü bu hastalıklar damlacık yolu ile bulaşır.

3. Uyuz ve bit

Uyuz ve bitlenme gibi hastalıklar öğrencilerimizin karşılaştığı önemli bir sorundur. Hastanın bulaşıcı olması ve beden sağlığına verdiği zarar ile birlikte hastalığı taşıyan öğrencinin moralini ve ders performansını düşürmektedir. Bu nedenle uyuz ve bit gibi hastalıkları önlemek için çocukların ders başarıları ve kişilik gelişimlerinin sağlıklı olması için önemlidir.

Sık sık başını kaşıyan ve kaşınan öğrencilerin aile hekimlerine başvurmaları gerekir!

Aileleler öğrencilerinin kişisel hijyen koşullarını yerine getirmelerinin sağlamalıdır. Hastaların saptanarak tedavi edilmeleri gerekir. Tedavi süresince bu çocukların okula gitmemesi hem diğer arkadaşlarına hastalığı bulaştırmamasını hemde hasta öğrencimizin psikososyal gelişiminin korunmasını sağlar.

4. Bağırsak solucanları

• Çocuklarda, tuvalet ve el temizliğine yeterince dikkat edilmediği durumlarda ve
• Açıkta uygun olmayan gıdaların satışı nedeniyle

bağırsak solucanları (parazitler) da görülebilmektedir.

Bağırsak solucanı olan çocuklarda:

• burun kaşıntısı,
• ağızdan yastığa su akması,
• makatta (popoda) kaşıntı,
• zaman zaman karın ağrısı,
• kilo alamama,
• iştahsızlık
• Büyük tuvalet yapıldığında kaka üzerinde küçük beyaz kurtların görülmesi

gibi belirtiler görülür. Bu belirtilere sahip çocukların aile hekimlerine muayene ettirilmeleri gerekir!

Tespit edildiğinde bağırsak solucanarının tedavisi mümkündür. Parazitlerden ve bağırsak solucanlarından korunmak için:

• tuvaletten sonra sabunla el yıkanması,
• açıkta satılan gıdaların yenilmemesi,
• sebze ve meyvelerin çok iyi yıkanması önemlidir.

Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için ne yapılmalı?

1. Bulaşıcı hastalık tanısı konan çocuklar doktorun önerdiği süre kadar okula gönderilmemeli
2. Okul bu hastalıklardan haberdar edilmelidir.
3. Hastaya yakın olan çocuklar bu hastalıklar açısından takip edilmelidir.

Öğrencilerin okul başarısı için çok önemli sağlık unsurları, bulaşıcı hastalıklardan korunma becerileri, hijyen kurallarına uyma becerileri, eksiksiz aşılanmaları ve düzenli olarak uyumaları prensibine dayanır.

B. Öğrencilerin sağlıklı ve başarılı eğitim öğretim hayatları için önerilerimiz:

1. Düzenli aile hekimi takibi yaptırın

Aile hekimleri çocukların aşılarını ve rutin gerekli kontrollerini yapıyor. Farklı yaşlarda farklı aşı ve tetkikler yapılır. Aile hekiminize gitmeniz gerektiğinde geciktirmeden gidin. Çocuklarınızın aşılarını yaptırmayı ihmal etmeyin. Ailesel (genetik) hastalıklarınız var ise hekiminize bunu belirtmeyi unutmayın.

Genel sağlık kontrolünde kilo ve boy ölçümü yapılarak çocuğun büyümesi değerlendirilir. Muayene ve tansiyon ölçümü yapılır. Tam kan sayımı, demir, B12, D vitamini, çinko düzeyi, tam idrar tahlili, kan kolesterol-lipid oranı, dışkıda parazit incelemesine bakılabilir.

Ayrıca ailesel hikayeye göre açlık kan şekeri ve tiroit fonksiyon testleri değerlendirilebilir. Eksik aşılar varsa okul öncesi dönemde mutlaka yaptırılmalıdır. Çocuklardaki işitme kaybının çoğu okul çağından önce gelişir ve hem konuşma hem de dil gelişiminde aksaklıklara neden olur. Bu nedenle 4-5 yaşlarında ve okul çağında işitme fonksiyonunun değerlendirilmesi gerekir.

2. Sınıfları ve evinizi havalandırın

Kalabalık ve havasız ortamlarda ki solunum yolu hastalıklarının artış göstereceğide düşünülüp, sınıfların havalandırılmasına dikkat etmek uygun olacaktır.Sınıflarımızın sıcaklığını mümkünse 24-26 derecede tutmak idealdir.

Teneffüslerde ki aşırı efor ve terleme sonrasındaki vücudun soğuması gribal enfeksiyonlara kapı aralamaktadır.

3. Mevsime uygun giydirin

Kılık kıyafet mevsime göre seçilmelidir. Fazla kalın olup terleten kıyafetlerde fazla ince olup üiüten kıyafetlerde hastalıklara davetiye çıkarır. Burada anahtar nokta mevsim geçişlerinde ince kıyafet üzerine giyilebilen bir başka ince kıyafettir.

• Tişört veya sweatshirt üzerine giyilen kapşonlu
• Gömlek üzerine giyilen ceket

gibi hava ısındığında bir kat kıyafetin çıkarılabildiği giyinme şekli mevsim geçişlerinde ideal olabilir. Burada anne babanın çocuklarına ne zaman kıyafetin çıkarılacağını ve ne zaman tekrar giyileceğini öğretmeleri gerekir.

Çocuğum üşüdüğünde ceketini giymez ve hasta olur korkusu çözüm değildir. Kalın kıyafet içerisinde terleyen çocuğun hafif esen rüzgarda hasta olma ihtimali de az değildir.

Saçların, tırnakların temizliği, bitlenme, uyuz gibi yaygın görülen hastalıkların önlenmesinde göz önünde bulundurulmalıdır.

4. Görme kusurlarına karşı önlem alın

Okula başlamadan önce yapılacak göz taramaları ile çocukta görme tembelliği, şaşılık ya da yüksek derece kırma kusurları olup olmadığı saptanmalıdır. Kırma kusuru veya kayma sorunu olan çocuklarda gözlük veya ameliyatla müdahale gerekebilir.

Türkiye’de rutin görme taramaları:

• 0-3 aylık bebeklere “Çocuk İzlem Protokolleri” kapsamında Aile Hekimlerince göz ve görme taraması yapılmalıdır. Bir üst merkeze sevk edilen bebek ve çocuklara ise göz hastalıkları uzmanları tarafından uygulanır
• 36-48 aylık çocuklara Aile Sağlığı Merkezlerinde, Aile Hekimi tarafından kırmızı refle testi yapılması ve Aile Sağlığı Çalışanlarınca “Lea Sembol Testi” ile ilgili ailelere eğitim verilmesi, Aile Sağlığı Çalışanlarınca, annesinin kucağında, tek göz kapatılarak, 3 metre mesafeden “Lea Sembol Testi” ile görme keskinliği testinin yapılması uygundur. Teste uyum göstermeyen çocuklar, aileleri tarafından evde Lea Sembol Testi çalıştırılarak tekrar test için 1 hafta içinde Aile Sağlığı Merkezlerine çağrılmaları gerekir.
• İlköğretim 1. sınıf çocuklara Aile Sağlığı Merkezlerinde, Aile Hekimi tarafından kırmızı refle testi yapılması ve Aile Sağlığı Çalışanlarınca “Lea Sembol Testi” ile ilgili ailelere eğitim verilmesi, Aile Sağlığı Çalışanlarınca, tek göz kapatılarak, 3 metre mesafeden “Lea Sembol Testi” ile görme keskinliği testinin yapılması uygundur. Teste uyum göstermeyen çocuklar, aileleri tarafından evde Lea Sembol Testi çalıştırılarak tekrar test için 1 hafta içinde Aile Sağlığı Merkezlerine çağrılmaları gerekir.

9-10 yaşına kadar tedavi edilmeyen, kırma kusurları ve şaşılık sonucu gelişen göz tembelliği, ileri yaşlarda geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir. Görme problemleri olan çocukların huzursuz, hırçın ve derslerinde başarısız olduğu da unutulmamalıdır.

5. Okula başlamada önce hijyen kurallarını öğretin

Bir çocuğa hijyen konusunda ilk öğretilmesi gereken el yıkamayı öğretmektir. İlkokula ya da anaokuluna yeni başlayan çocuklar, el ve tuvalet temizliği konusunda zorluk yaşamamalıdır.

Okula başlamadan önce el yıkama ve tuvalet sonrası temizliğin çocuklara öğretilmesi önemlidir.

6. Ağız ve diş bakımını yaptırın

Ağız ve diş bakımı, dişlerin sağlığını etkiler. Ağız içerisinde görülebilecek bakteri (enfeksiyon kaynağı) azaltılmasını sağlar. Sağlıklı ağız ve dişler solunum yolu enfeksiyonlarından korur. Grip, nezle, tonsillit, farenjit, bronşit gibi solunum yolu rahatsızlıklarına daha az yakalanan çocukların büyüme ve gelişimleri daha sağlıklı olur. Diğer bir ifade ile sık sık hastalanan çocukların büyüme ve gelişmesi yavaşlayabilir.

Okul dönemindeki çocuklarda bu kontrollerin okullar açılmadan önce yapılması avantaj sağlar. Ağız çalkalama ve diş fırçalama eğitimi almış çocuklar, okul sırasında dişlerle ilgili çıkabilecek problemlerin önüne geçilebilir.

7. Evden çıkmadan kahvaltı etmesini sağlayın

Çocukların büyüme ve gelişmesinin hızlandığı, öğrenmenin daha kolay olduğu okul çağı döneminde beslenmenin önemi artmaktadır. Okul çağındaki çocuklara okula gitmeden önce mutlaka evde kahvaltı yaptırılmalıdır.

Okul kantinlerinde satılan yiyeceklerin seçimi konusunda da aileler çocuklarını uyarmalı, çocuklar asitli içecek ve hazır meyve suları yerine, süt, ayran ve taze sıkılmış meyve sularını tercih etmelidir. Ayrıca evden çıkmadan beslenme çantaları hazırlanarak; ceviz, fıstık ve kuru meyve gibi besleyici gıdalarla ara öğün yapmaları sağlanmalıdır.

8. İyi bir uykunun okul başarısını artırdığını unutmayın

İyi uyku, çocukların derslerde başarılı olmasında sağlıklı beslenme kadar önemlidir. Birçok bilimsel çalışma uyku apnesinin, okul başarısında düşüşe ve davranışsal sorunlara yol açabileceğini göstermektedir. Bir çocuk hasta olmadığı zamanlarda horluyorsa, uykuda nefes almakta zorluk çekiyorsa, huzursuz bir uyku yaşıyorsa, geceleri terliyor ve altına kaçırıyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Dikkat!: Hastalık ve sağlık şikayetleriniz olduğundadurumunda aile hekiminize veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz.